سوالی که گهگاه در محافل دانشجویی و حتی دانش آموزی پرسیده می شود و پاسخ دقیق و درستی به آن داده نمی شود این است که ” با انرژی تابشی در کویر ایران ایران جه مقدار برق میتوان تولبد کرد؟” ما سعی داریم که در این مجال بطور مختصر ولی با محاسبات دقیق به آن پاسخ دهیم.
برای محاسبه انرژی تابشی خورشیدی در کویر به سراغ نزدیکترین اقلیم که دارای ایستگاه هواشناسی معتبری باشد می رویم. انرژی تابشی روزانه خورشیدی در جایی مثل یزد در زمستان حدود 3.5 و در اوج تابستان به حدود 7.5 کیلو وات برساعت بر متر مربع در روز بالغ می گردد متوسط آن در تمامی سال -روزانه- چیزی حدود 5 تا 5.5 کیلو وات ساعت بر متر مربع محاسبه می گردد. با فرض اینکه تمامی کویر اقلیمی مثل یزد داشته باشند و با فرض انرژی تابشی 5 کیلو وات ساعت بر متر مربع در روز محاسبات را انجام می دهیم.
ابتدا یک پنل خورشیدی باید انتخاب کنیم. پنل های خورشیدی در دنیا راندمانی بین 12 تا 22 درصد دارند که ما در این محاسبه فرض می کنم که کم بازده ترین پنل خورشیدی دنیا را با راندمان 12 درصد در اختیار داریم با این فرض انرژی تولیدی روزانه این پنل در هر متر مربع را از ضرب 5 کیلو وات ساعت بر متر مربع در روز (متوسط انرژی روزانه تابشی )در 0.12 ( راندمان پنل انتخابی ) یعنی 0.6 کیلو وات ساعت در روز در هر متر مربع پنل بدست می آوریم.
حالا وسعت کویر ایران را باید در مقدار بدست امده ضرب کنیم. حدود یک چهارم کشور ایران را مناطق کویری تشکیل می دهند. این مناطق در حد فاصل میان رشته کوه های شمالی یا البرز و رشته مرکزی و کوه های خاوری قرار گرفته ند.معروف ترین کویرهای ایران دشت لوت و دشت کویر است که مساحتی بیش از ۳۶۰ هزار کیلومتر مربع را فراگرفته اند.
حالا اگر عدد فوق را به متر مربع تبدیل کرده و در انرژی تولیدی روزانه یک متر مربع پنل خورشیدی ضرب کنیم عدد 2.1ضرب در 10 به توان 11 حاصل میگردد . برای اینکه عدد بهتری در اختبار داشته باشیم کیلو وات ساعت را به مگاوات ساعت تبدیل می کنیم که در نتیجه انرژی تولیدی روزانه برابر با 210 میلیون مگاوات ساعت در روز به دست می اید.
حال در نظر بگیریم که برخی مناطق کویر که دمای بسیار بالایی دارد و یا دارای تپه ها و شن زارهای غیر قابل استفاده است را حذف کنیم و فرض کنیم تنها 70 درصد از عدد فوق قابل استفاده باشد یعنی 147 میلیون مگاوات ساعت در روز بدست می اید.
تنها کاری که بعد از این باید انجام دهیم تبدیل مگاوات ساعت در روز به واحد توان یعنی مگا وات می باشد برای این منظور عدد فوق را ابتدا در 365 روز ضرب کرده و سپس بر ساعات یک سال تقسیم می کنیم نتیجه اینکه عدد حاصله 6 حدود میلیون مگاوات بدست می آید.
در حال حاضر ظرفیت نیروگاههای کشور کمتر از 100 هزار مگاو وات ساعت است و این یعنی اینکه 60 برابر تمامی نیروگاههای فعلی کشور می توان از فضای کویر کشور برق تولید نمود. با این میزان برق تولیدی که بصورت مجانی و بدون مصرف سوخت بدست می اید میتوان به شیرین سازی آب دریا اقدام کرد و قسمتهای خشک کشور را اباد نمود.
مطمئن باشید با کاهش روز افزون قیمت تولید پنل های خورشیدی به زودی از این پتانسیل بزرگ کشور می توان در راه آبادی کشور استفاده نمود.
نویسنده : مجید ثقفی مدرس دانشگاه از شرکت ” سرو انرژی کیا
